Psychoanalysis Cyprus BIOBLOG

Ο Πέτρος Πατούνας είναι Ψυχαναλυτής που εκπαιδεύτηκε στο Λακανικό προσανατολισμό στο Λονδίνο, στο Ηνωμένο Βασίλειο, και στο Παρίσι, στη Γαλλία. Είναι μέλος του Σχολείου του Φροϋδικού Γράμματος που εδρεύει στο Λονδίνο (The School of the Freudian Letter), όπου και ο ίδιος εξασκεί τη ψυχανάλυση, παράλληλα με τη ψυχαναλυτική πρακτική του στη Λεμεσό, στη Κύπρο. Τακτικά παρουσιάζει σεμινάρια στο Ηνωμένο Βασίλειο σε σχέση με την εκπαίδευση ψυχαναλυτών, με πιο πρόσφατες τις σειρές σεμιναρίων, «Η Ψυχαναλυτική Πράξη», και «Η Άσκησης του Ψυχαναλυτή», που παρουσιάστηκαν ή παρουσιάζονται στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου.

Είναι συγγραφέας μυθιστορημάτων, αρκετών ψυχαναλυτικών και κοινωνικών άρθρων, μερικά από τα οποία έχουν μεταφραστεί σε άλλες γλώσσες, μεταξύ αυτών, Πορτογαλικά και Ρωσικά. Πρόσφατα έχει εκδώσει το πρώτο του συλλογικό έργο για την πράξη της Ψυχανάλυσης, «The Psychoanalytic Act:  On the Formation of the No-Body», μιας συλλογής γραπτών, εκ των οποίων αρκετά, με τη μορφή διαλέξεων, παρουσιάστηκαν σε διάφορα σεμινάρια και ψυχαναλυτικές ημερίδες στο Ηνωμένο Βασίλειο. Το δεύτερο του βιβλίο σχετικά με την Λακανική κατεύθυνση και εξάσκηση της ψυχανάλυσης αναμένετε να κυκλοφορήσει εντός του 2015, με τον τίτλο «On the Ascesis of the Psychoanalyst», βασισμένο στην προαναφερθέντα σειρά παραδόσεων.

Τί είναι η Ψυχανάλυση: το Αντικείμενο της Ψυχανάλυσης.

Η ψυχανάλυση ασχολείται και απευθύνεται στο υποκείμενο του ασυνειδήτου, το τι δηλαδή, σημαίνει το ανθρώπινο ον, ή, καλύτερα, το ομιλούν ον, αντί να αντιμετωπίσει κάποιον σαν ένα ον άρρωστο, παράλογο, τρελό επειδή παρουσιάζει συμπτώματα “ψυχολογικά” ή όχι, τα οποία είναι συμπτώματα μόνο εάν συγκριθούν με μια εικόνα του τι είναι νορμάλ. Οπότε, αντί να γίνεται μια διαδικασία απαλλαγής του συμπτώματος, η ψυχανάλυση εξερευνεί τις υποβόσκουσες αιτίες και αιτήματα αυτών των συμπτωμάτων, αυτών τον ιδιόμορφων τρόπων, μέσο των οποίων το κάθε υποκείμενο υποφέρει και απολαμβάνει- ζει. Αυτή η κίνησης προς την αιτία είναι μια προσπάθεια για συγκεκριμένη δουλειά, που αν ακολουθηθεί, η διαδικασία της ευθύνης των προσωπικών ανακαλύψεων, θα έχει σημαντικά και συγκλονίστηκα αποτελέσματα στο πώς αποφασίζει το υποκείμενο να ζήσει τι ζωή του, με την ευθύνη και το τίμημα που φέρει η πράξη προς την επιθυμία και παράλληλα προς την υπέρ-απόλαυση. Μέσα από αυτά ο κάθε αναλυόμενος καλείται να δημιουργήσει τη δική του ψυχανάλυση και τα μοναδικά σημεία αναφοράς του. Με άλλα λόγια, η ψυχανάλυση, αποτελεί ένα προσωπικό δημιούργημα που δεν υπάρχει από πριν στο μυαλό του αναλυτή αλλά ούτε και του αναλυόμενου, εφόσον αυτό που διαδραματίζεται στις συνεδρίες είναι ψυχανάλυση.

Τί είναι η Ψυχανάλυση- τί είναι η Λακανική Ψυχανάλυση;

Η Λακανική Ψυχανάλυση ανταποκρίνεται στο ανθρώπινο μυστήριο, ένα αίνιγμα που ίσως διαφαίνεται ελειπές μέσα από ερωτήματα όπως «Τι μου συμβαίνει;» «Τι γίνεται;», ή, ακόμα, «Γιατί αυτό να συμβαίνει σε μένα;». Τι στιγμή που ο άνθρωπος κάνει το πρώτο βήμα και επικοινωνεί με τον ψυχαναλυτή, θα μπορούσαμε να πούμε ότι το μυστήριο του αινίγματος, η απάντηση του οποίου βρίσκεται στη προσωπική εμπειρία του καθενός, αρχίζει να ξεδιαλύνεται. Η δυστυχία και ο τρόπος που ένα υποκείμενο υποφέρει δεν είναι θέματα ξεκάθαρα. Η αξιοπρέπεια, η αγάπη και η επιβίωση – όλα αυτά τα σημαντικά συστατικά του τι είναι άνθρωπος – περικλείουν σε αυτά τη δυστυχία, οπότε ο διαχωρισμός του υποκειμένου από τη δυστυχία δεν μπορεί να είναι παρά ένα θέμα πολύπλευρο και ευαίσθητο.

Η σημερινή κουλτούρα, στη διαρκή κίνηση και αστάθεια που βρίσκεται, παράγει απότομες και τρομαχτικές αλλαγές που επιδρούν στην ταυτότητα και στα σταθερά σημεία αναφοράς κάθε πολιτισμού. Καθώς οι παραδοσιακές πυξίδες και συντεταγμένες των ταυτίσεων χαλαρώνουν, με μερικές να εξαφανίζονται, το άγχος γίνεται απεριόριστο και το υποκείμενο υποφέρει από αυτή την ασυδοσία με τη μορφή συμπτωμάτων. Παρόλο που το «υποφέρω» μπορεί να διαφέρει στο αίτιο και το μέγεθος, το άγχος προσφέρει – με το ανάλογο τίμημα – και μια οδυνηρή σταθερότητα στο υποκείμενο που υποφέρει. Οπότε, για την ψυχανάλυση, το σύμπτωμα είναι μια προσπάθεια για λύση, και πράττει έτσι ώστε να δέσει και να σταθεροποιήσει ταυτότητα και αγωνία.

Επιστημονικές και τεχνολογικές εξελίξεις στην εποχή μας, έχουν μεταμορφώσει την ικανότητα μας να θεραπεύσουμε τις αδυναμίες του σώματος – ο Νους, όχι της βιολογίας αλλά του «βίαιου λόγου» που διαμορφώνει το υποκείμενο του ασυνειδήτου, έχει μείνει μετέωρος σε αυτή την εξέλιξη περιμένοντας να φτιαχτεί από το έξω – έτσι το υποκείμενο θεωρείται «άρρωστο» και «ανισόρροπο» που χρειάζεται να γίνει ισότιμο με ένα κανονικό σχέδιο, δηλαδή ένα πρότυπο συμπεριφοράς ή κουλτούρας. Η «γιατρειά», η «θεραπεία» του Νου δεν είναι μια διαδικασία ή ένα «φάρμακο», ούτε μια τεχνική που μπορεί να δοθεί ή να χορηγηθεί στο υποκείμενο από κάποιον άλλο – δεν εμπίπτει στη φόρμουλα του γιατρού, ή του μάγου, ή του θεραπευτή, που θα δώσει την κατάλληλη θεραπεία την οποία δεν γνωρίζουμε.

Ο ψυχαναλυτής, αντιθέτως από ένα γιατρό, δεν υπόσχεται θεραπεία, ούτε θαυματουργική μεταμόρφωση του πόνου σε ευτυχία, και παρόλο που η κλινική εμπειρία δείχνει ότι η ψυχανάλυση έχει θεραπευτικά αποτελέσματα, η διαδικασία δεν μπορεί να στοχεύσει σε αυτά χωρίς να ενδυναμωθεί το σύμπτωμα: ούτε τα αποτελέσματα μπορούν να προβλεφθούν, σε σειρά ή κατεύθυνση. Επίσης, ο ψυχαναλυτής, για να «θεραπεύσει» το υποκείμενο που υποφέρει, πρέπει να ζητήσει από το ίδιο το υποκείμενο να περάσει πέραν της ευχαρίστησης της άγνοιας του, και να ξεκινήσει ένα έργο φιλίας με τη δική του γνώση. Αυτή η γνώση δεν είναι ένα πράγμα απλό – το υποκείμενο δεν γνωρίζει ότι γνωρίζει – ίσως την ώρα που θα απευθυνθεί σε ένα ψυχαναλυτή να έχει μια ιδέα ότι το σύμπτωμα της/του είναι σημείο για «κάτι» χωρίς να γνωρίζει όμως τι. Για να αποκτήσει πρόσβαση σε αυτό, όχι μυστικό αλλά μυστήριο, το υποκείμενο μιλάει – άρα η ψυχανάλυση γίνεται μέσω ομιλίας κατά βάση, μια πορεία από την ομιλία στη σιωπή: διαφορετική από εκείνη του συμπτώματος.

Εκδομένα:

The Psychoanalytic Act: On the Formation of the No-Body.

The Crusifiction Pose of an Acrobat.

Σε Διαδικασία Έκδοσης:

On the Acsesis of the Psychoanalyst.

The Skin of the Easter Bunny.

Για ραντεβού ή Ψυχανάλυση στη Κύπρο:

           00357-96452891

       petrospatounas@freudianletter.com

To arrange a consultation or for psychoanalysis at my office in London UK, please visit the website www.petrospatounas.com or click here.

Η Λακανική Ψυχανάλυση και η επιστροφή στο Φρόυντ.

Είναι μετρημένοι οι ψυχαναλυτές που άγγιξαν το ύψος της διαύγειας του Φρόυντ, και ένας από αυτούς ήταν και ο Λακάν που πρόσφερε σημαντικότατες ανακαλύψεις, και μοναδικές, στο πεδίο της σεξουαλικής διαφοράς, και έδωσε νέες πτυχές στο περιβόητο Οιδιπόδειο σύμπλεγμα. Ο Λακάν, ερευνούσε με πάθος  και προσοχή διάφορα θέματα και πάντα η δουλειά του στηριζόταν σε πραγματικά παραδείγματα, και μέσω αυτών ανάπτυξε την θεωρεία του. Στην εργασία του, γραπτή και προφορική, αναφέρονται οι «μυστικοί» και πολύπλευροι τρόποι του ασυνειδήτου στηριζόμενοι από την κλινική πρακτική του. Ανάμεσα στα έργα συνεισφοράς του, πολλά εκ των οποίων δημιούργησαν αντιδράσεις, αλλά και αξιοποιήθηκαν από άλλους τομείς εκτός ψυχανάλυσης, είναι η Οπτική Απόλαυση στις κινηματογραφικές σπουδές. Επίσης, αρκετοί διανοούμενοι και πολιτικοί φιλόσοφοι έχουν σαν βάση της ανάλυσης των θεμάτων τους τις θεωρίες του Λακάν, βέβαια με ένα τρόπο διαφορετικό από εκείνο της κλινικής εμπειρίας.

Ο Λακάν έδωσε νέα πνοή στον Φρόυντ, αναφέροντας ότι η ψυχανάλυση είναι η επιστήμη του πώς ένα υποκείμενο, ένας άνθρωπος, δημιουργείται μέσα από την κοινωνικότητα και την επίδραση του λόγου.

Η Λακανική Ψυχανάλυση διαφέρει από την κλασσική ψυχανάλυση του Φρόυντ, και βέβαια από το τι θεωρούν ως ψυχανάλυση άλλες ιδεολογικές κατευθύνσεις. Ο Λακάν ανέφερε ότι σε κάποιο στάδιο της ζωής τους, εκείνο που ονόμασε Στάδιο του Καθρέφτη, τα άτομα γίνονται «σε κομμάτια» σε σχέση με το σώμα τους και με τον Άλλο. Σε αυτό το στάδιο, βρίσκεται η «στιγμή» που το βρέφος κοιτάζει – και κοιτάζεται – στο καθρέφτη και αναγνωρίζει το Είδωλο σαν εαυτό. Όμως το είδωλο είναι ξεχωριστό και ξέ-χώρο, αλλά διαμέσου αυτής της άχρονης στιγμής γίνεται το ιδανικό του υποκειμένου, και δημιουργεί μια σχέση δυναμική με την εικόνα του και τον Άλλο: πλάθεται, δηλαδή, ένα σχίσμα, με το υποκείμενο να προσπαθεί να φτάσει την τελειότητα που φαντασιώθηκε μέσα από τον καθρέφτη.

Μια άλλη διαφορά βρίσκεται στην ετυμολογία του ασυνείδητου. Ο Φρόυντ ανέφερε ότι το ασυνείδητο είναι η αληθινή ταυτότητα του ανθρώπου που βρίσκεται βαθιά μέσα του, πέραν, δηλαδή, του συνειδητού. Με βάση τον Λακάν, το ασυνείδητο δημιουργείται διαφορετικά από την εξέλιξη του ατόμου, σαν αποτέλεσμα της γλώσσας και των διαπροσωπικών του σχέσεων. Η σεξουαλική επιθυμία, εν συνεχεία, δεν είναι η βάση όλων των επιθυμιών. Ο Λακάν επικεντρώθηκε στον «τεμαχισμό» του ψυχισμού σε εαυτό και Άλλο, ένα Άλλο που υπάρχει έξω από τον εαυτό. Οι ψυχαναλυτές στην Αμερική δουλεύουν με βασική ιδέα, ότι το Εγώ, μια συνειδητή επίγνωση του εαυτού, είναι σημαντική στη διαμόρφωση της προσωπικότητας. Ο Λακάν θεωρεί τον εαυτό διαφορετικό από το υποκείμενο του ασυνειδήτου. Ο εαυτός είναι η ιδεώδες εικόνα που κάποιος βλέπει, όταν σκέφτεται το πώς θα ήθελε να ήταν σε σχέση με τον άλλο κόσμο.

Τραύμα, Άγχος, Κρίσεις Πανικού, Κατάθλιψη/Χάσιμο Κίνητρου για ζωή, Θέματα με τη Σεξουαλικότητα, Δυσκολίες στη δουλειά ή στις σχέσεις, Εμμονές, Σύγχυση, Απροσανατόλιστος, Αυτοκαταστροφή, Εθισμοί, Μεγάλα ερωτήματα όπως «Τί σημαίνει να είσαι άντρας ή γυναίκα,» «Πώς είναι να έχεις ένα παιδί,» «ή πως είναι όταν χάνεις κάποιο κοντινό και αγαπημένο» – ανθρώπινες ερωτήσεις που χρειάζονται προσωπική ανταπόκριση και εγράφη.

Η ψυχαναλυτική συνεδρία είναι ένας χώρος, όπου είναι δυνατό το υποκείμενο να μιλήσει για το τι τον/την προβληματίζει με ένα Άλλο, και αυτό μπορεί να γίνει σε επανάληψη όπου η υπεραξία αυτών των λέξεων να χαθεί. Με την προσφορά της συνεδρίας, ο ψυχαναλυτής προσφέρεται να ακούσει τον αναλυόμενο, και επιτρέπει σε εκείνον που μιλά να ακουστεί – ο κανόνας της ψυχανάλυσης είναι ο ελεύθερος συνειρμός. Το υποκείμενο καλείται να μιλήσει για ό,τι περνά από το μυαλό του, ανεξαρτήτως αν είναι άσχετο, άρρωστο, τρελό, ανόητο. Με αυτόν τον τρόπο, αυτόν τον απλό κανόνα, ξεπερνάει το κοινωνικό όριο του να δίνει νοήμα σε ότι λέει. Αυτά δεν είναι όλα, μα είναι μια αρχή.

Επίσημη ιστοσελίδα του Σχολείου του Φροϋδικού Γράμματος (The School of the Freudian Letter).

Lacanian Forum

Lacanonline

Κυπριακή Εταιρεία του Σχολείου του Φροϋδικού Γράμματος (Cyprus Society of the School of the Freudian Letter)

World Association of Psychoanalysis 

Psychoanalysis London

New Lacanian School

Από τη διάλεξη στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, 5 Ιουλίου, 2014: Η Ρηματοποίηση του Ασυνείδητου Υποκειμένου.

[map]